Uzrokuje li carski rez autizam i poremećaj hiperaktivnosti i deficita pažnje?

Carski rez se najčešće sprovodi kako bi se zaštitilo zdravlje majke i bebe, a neke kulture i ustanove dozvoljavaju i izbor načina poroda. U posljednjih 30 godina broj ovih procedura se utrostručio, a danas se svako peto dijete rađa putem carskog reza, što je porast od 6% u odnosu na 1990. godinu. Istraživači tvrde i da je najbolji omjer ovakvih poroda 10-15%.

Studije su već pokazale da su bebe rođene ovim putem sklonije tome da postanu pretile, pate od alergija, astme, dijabetesa tipa 1 ili leukemije.

Međutim, naučnici ne mogu da se slože da li samo rođenje zapravo ima ikakve veze sa ovim poremećajima ili su oni samo posljedica nekih dubljih događaja.

Ali ono o čemu jesu pisali u svom radu jeste da bebe rođene ovim putem ne budu izložene bakterijama u vaginalnom kanalu ili prirodnom odgovoru na stres koji se događa prilikom prirodnog poroda što može uticati na razvoj mozga.

Foto: Patricia Prudente / Unsplash

Doktorant Tianyang Zhang je bio na čelu istraživanja koje je analiziralo rezultate 61 prethodne studije koja je zabilježila 20 607 935 rođenja na području 19 zemlja. Otkrili su da su djeca rođena putem carskog reza za punu trećinu sklonija da razviju autizam i za 17% poremećaj hiperaktivnosti i deficita pažnje u poređenju sa djecom rođenom vaginalnim putem.

Bitno je naglasiti i da na ove rezultate nije uticalo to da li je carski rez rađen iz medicinskih razloga ili na zahtjev majke.

I dalje se ne zna mnogo o uzrocima autizma, a smatra se da ovom stanju doprinose različiti genetski faktori.

Kao što je Zhangov tim napisao u svom radu, prethodna istraživanja ukazuju na to da nedostatak izlaganju bakterijama iz vaginalnog kanala može spriječiti da se bebin imuni sistem u potpunosti razvije, što potencijalno može izazvati probleme sa mozgom.

Dodali su i da nedostatak prirodnog odgovora na stres do kog dolazi u toku poroda utiče na senzorni razvoj bebe.

S druge strane, stručnjaci koji nisu bili uključeni u ovu studiju tvrde da je carski rez neophodan baš zbog istih onih faktora koji mogu biti u vezi sa autizmom. Tvrde da postoje „dobri dokazi“ da carski rez ne uzrokuje autizam direktno i da se ni roditelji ni ljekari ne trebaju plašiti ove procedure.

Dalje, tim sa švedskog Karolinska Institutet tvrdi da su dokazi o povezanosti carskog reza i psiholoških poremećaja „nepotpuni“.

Profesor Andrew Shannan sa Kings Collegea u Londonu tvrdi da je: „Potreba za carskim rezom često uzrokovana problemima koji mogu uticati na funkcije mozga, kao što je slab rad posteljice. Iz onoga što trenutno znamo o fiziologiji mozga i efektima carskog reza, vrlo su mali izgledi da sama ta procedura uzrokuje ove probleme sa mentalnim zdravljem.“

Upozorava žene da se ne brinu ukoliko im bude neophodan carski rez koji se najčešće sprovodi kako bi se umanjio rizik po bebe.

Foto: Christian Bowen / Unsplash

Richard Kenedy, britanski medicinski direktor iz Birmingema je dodao da carski rez izveden iz prigodnih kliničkih razloga spašava živote majki i beba.

Zhangov tim je rekao da bi dokazivanje povezanosti između carskog reza i oštećenja mozga mogao rezultovati smanjenjem broja nepotrebnih operacija. Iako ne poriču da je carski rez spasonosan u slučajevima kada postoje komplikacije, tvrde da ne postoje prednosti takvog poroda kada je sve u redu. Priznaju i da postoji šansa da djeca kojoj je potreban carski rez da bi se rodila možda prosto imaju više sklonosti ka razvijanju autizma i poremećaja hiperaktivnosti i deficita pažnje bez obzira na način rađanja.

Dr James Findon, predavač psihologije na King’s Collegeu je rekao: „Važno je napomenuti da rezultati ne ukazuju na to da carski rez uzrokuje poremećaje u razvoju nervnog sistema.

Zhangov tim je takođe istraživao i povezanost carskog reza sa poremećajima učenja, opsesivno-kompulsivnih poremečaja i poremećaja ishrane, ali nisu pronašli vezu.

Istraživanje je objavljeno u žurnalu JAMA Network Open.