Poznata kao Mama Afrika, Zenzile Miriam Makeba bila je pjevačica iz Južne Afrike, glumica, UN ambasadorka dobre volje, te borkinja za građanska prava. Kombinujući afrički pop i džez, Makeba je koristila muziku kao način borbe protiv aparthejda koji je gutao Afriku.
Rođena u Johanesburgu, počela je raditi još kao šestogodišnja djevojčica, kako bi porodica mogla preživjeti nakon smrti njenog oca. Majka joj je bila tradicionalna iscjeljiteljka, a otac učitelj. Prije nego što je ostala trudna, njenoj majci je rečeno da bi svaka naredna trudnoća mogla biti fatalna. I ona i Miriam su jedva preživjele porod. Kada je Miriam imala samo 18 dana, njena majka je uhapšena jer je pravila i prodavala domaće pivo od slada i kukuruza. Pošto nisu imali novca za plaćanje kazne, ona i beba su provele šest mjeseci u zatvoru.
Nakon smrti svog supruga, njena majka je bila prinuđena da radi kao sluškinja za bijele porodice, zbog čega je bila odvojena od svoje šestoro djece, koji su se odselili kod bake i rođaka. Porodica je imala ogroman uticaj na Miriamin muzički ukus. Majka je svirala nekoliko tradicionalnih instrumenata, a njen stariji brat je sakupljao ploče. Otac je svirao klavir, što je značajno pomoglo da porodica prihvati njenu muzičku karijeru, za koju su se plašili da je rizična.
U 17. godini je nakratko bila udata, da bi jako brzo pobjegla iz nasilnog braka. Rodila je dijete 1950. godine, kada je napunila 18. Među svoje životne bitke ubraja i onu koju je dobila protiv raka dojke.
Njen raskošan glas primijećen je još tokom njenog djetinjstva, a muzici se profesionalno posvetila tokom 1950-ih godina. Nastupala je sa grupama the Cuban Brothers, the Manhattan Brothers i the Skylarks, koju su činile sve žene, izvodeći kombinaciju džeza, tradicionalnih afričkih melodija i zapadnjačke pop muzike. Tokom 1959. godine, imala je kratku ulogu u filmu posvećenom borbi protiv aparthejda, pod nazivom “Vrati se, Afriko”. Taj film joj je donio pažnju javnosti cijelog svijeta, što je vodilo do njenih nastupa u Veneciji, Londonu i Njujorku.
Tokom boravka u Londonu upoznala je pjevača iz Amerike po imenu Harry Belafonte, koji joj je jako brzo postao mentor. Jako brzo se preselila u Njujork, gdje je postala popularna istog trenutka. Prvi album je snimila 1960. godine, a javno zalaganje protiv aparthejda rezultiralo je time da joj vlasti Južne Afrike zabrane dolazak na majčinu sahranu.
Objavila je nekoliko albuma, a najpoznatija je po pjesmi “Pata Pata”, snimljenoj 1967. godine. Zajedno sa svojim mentorom je 1966. godine dobila Grammy za album “An Evening with Belafonte/Makeba”.
Nije se libila da u Ujedinjenim nacijama svjedoči protiv vlasti Južne Afrike i uplete se u afričko-američki pokret za građanska prava. Ubrzo se udala za čovjeka po imenu Stokely Carmichael, lidera stranke Crnih Pantera, zbog čega je izgubila podršku bjelaca u Americi i suočila se sa neprijateljstvom vlade SAD, pa su se ubrzo odselili u Gvineju. Naime, Crni Panteri su se zalagali za prava crnaca u Americi, sa fokusom na borbi protiv policijske brutalnosti, kvalitetnijem obrazovanju i boljoj socijalnoj zaštiti. Jako brzo su prikupili veliki broj pristalica, a FBI ih je proglasio prijetnjom po nacionalnu bezbjednost. Često su se sukobljavali sa policijom, dilerima, ali i između sebe, što je nerijetko rezultiralo brutalnim nasiljem i ubistvima.
Zbog toga je Amerika postala zabranjeno tlo za Makebu, koja je svoje koncerte preselila u Afriku. Nastupala je na nekoliko proslava nezavisnosti afričkih zemalja, sa još eksplicitnije kritike u svojim pjesmama. Kada je aparthejd pobijeđen, Mekaba se nakon 30 godina vratila u Afriku, gdje je nastavila sa svojom karijerom. Snimila je duete sa Ninom Simone i Dizzy Gillespie, te se pojavila u filmu Sarafina. Proglašena je UN ambasadorkom dobre volje 1999. godine i pokretala brojne kampanje u humanitarne svrhe.
https://www.youtube.com/watch?v=P2gMLCLSZ9w
Srce joj je stalo 2008. godine na koncertu u Italiji.
Bila je jedna od prvih muzičara sa afričkog tla koji su dobili svjetska priznanja. Popularizovala je afričke ritmove i tradicionalnu muziku proširila na zapad. Postala je simbol suprotstavljanja sistemu, a nakon njene smrti bivši predsjednik Južne Afrike Nelson Mandela rekao je da je njena muzika inspirisala moćni osjećaj nade u svima nama.
U njenu čast, pjevačica Jain je prošle godine objavila plesmu pod nazivom “Makeba”.
Wikipedia.org / Lola
