Pandemija koja divlja, opasna politička nestabilnost, vremenske katastrofe i snažna promjena u načinu života koju većina nikada nije iskusila niti zamišljala.
Ali da li je to bila najgora godina ikada?
Nope. Ni blizu. U očima istoričara i arheologa Michaela McCormicka, apsolutno “najgora godina za život” bila je 536-ta.
Zašto je 536-ta bila toliko loša? Sigurno biste mogli da tvrdite da je 1918., posljednja godina Prvog svjetskog rada kada je španski grip ubio oko 100 miliona ljudi širom svijeta, po svemu sudeći, bila užasna godina. 1349. se takođe može naći na ovoj morbidnoj listi kao godina kada je Crna zbrisala pola Evrope, sa oko 20 miliona mrtvih od kuge. Većina godina Drugog svjetskog rata vjerovatno bi takođe mogla da polaže pravo na titulu “najgore godine”. Ali 536-ta je bila posebna kategorija, tvrdi istoričar.
Sve je počelo erupcijom…
Prema McCormicku, profesoru srednjovjekovne istorije na Harvard Univerzitetu, 536. godina je bila preteča jednog od najgorih perioda ljudske istorije. Početkom godine se desila velika vulkanska erupcija na Islandu.
Pepeo koji je izbacio vulkan vjerovatno je doveo do magle koja je donijela 18 mjeseci dugog dnevnog mraka širom Evrope, Bliskog Istoka i djelova Azije. Kao što je napisao vizantijski istoričar Prokopije: “Jer je sunce davalo svoju svjetlost bez sjaja, kao mjesec, tokom cijele godine”. Takođe je rekao da je izgledalo kao da je sunce uvijek u pomračenju.
Kasiodor, rimski političar tog vremena, napisao je da je sunce imalo “plavkastu” boju, mjesec nije imao sjaja, a “izgleda da su godišnja doba sva pomiješana”. Ono što je još jezivije, opisao je: “Čudimo se što u podne ne vidimo sjenke naših tijela”.
…što je dovelo do gladi…
Mračni dani su takođe donijeli period hladnoće. Time je započela najhladnija decenija u posljednjih 2 300 godina, izvještava Science, što je dovelo do uništavanja poljoprivrednih kultura i gladi širom svijeta.
…i pada carstva
Godine 541., bubonska kuga je dodatno uticala na svjetsku bijedu. Proširila se iz rimske luke Pelusijum u Egiptu i izazvala smrt polovine stanovništva Rimskog carstva. To je, zauzvrat, ubrzalo njen konačni kolaps, kaže McCormick.
Između ekoloških kataklizmi, sa masivnim vulkanskim erupcijama između 540. i 547. godine, i razaranja koje je donijela kuga, Evropu je skoro čitav sljedeći vijek čekao ekonomski pad, sve do 640. godine kada joj je eksploatacija srebra dala podsticaj.
Da li je to bilo najgore vrijeme u istoriji?
Naravno, najgore vrijeme u istoriji apsolutno zavisi od toga ko ste bili i gdje ste živjeli.
Indijanci lako mogu da ukažu na 1520. godinu, kada su velike boginje koje su donijeli Španci, ubile milione domorodaca. Do 1600. godine, do 90% stanovništva Amerike (oko 55 miliona ljudi) je bilo zbrisano zbog raznih evropskih patogena.
Kao i sa svim stvarima, jezivi naslov “najgora godina ikada” svodi se na istorijsku perspektivu.
