Sindrom policističnih jajnika (PCOS = policystic ovary syndrome) je skup simptoma kojeg karakterišu povećani ili jajnici normalne veličine, ali s brojnim folikularnim (vodenim) cistama, poremećaji menstrualnog ciklusa, pojačana dlakavost, pretilost, akne, poremećena tolerancija glukoze te smanjena otpornost ciljnih organa na insulin (insulinska rezistencija).
Svi navedeni simptomi mogu, ali ne moraju biti prisutni i jedini način da se utvrdi je pregled kod ginekologa.
Sindrom policističnih jajnika se može javiti već sa prvim menstrualnim ciklusom. Kao najčešći uzrok se navodi hiperandrogenemija, odnosno povišen nivo muških polnih hormona androgena u predpubertetskom dobu. Blagi hormonski disbalans koji se ne tretira pravilno i na vrijeme, može da preraste u pojačano lučenje testosterona i androstendiona što u konačnici dovodi do izmijenjene funkcije hipofize.
Preporučeno
Simptomi
Promjene na koži se navode kao najučestaliji simptom viška androgena. Obuhvata u prvom redu pojačanu dlakavost, a zatim akne i androgenu alopeciju. Ti poremećaji se javljaju, jer su upravo žlijezde lojnice i folikuli dlake posebno osjetljivi na djelovanje androgena.
Neredovnost menstrualnih ciklusa jedna je od prvih tegoba koja je posljedica izostanka redovnih mjesečnih ovulacija. Razmak između ciklusa se smatra produženim kada je duži od trideset i pet dana dana i naziva se oligomenorea.
Određen broj žena ima redovna krvarenja, odnosno, prividno uredne menstrualne cikluse, međutim ovulacije izostaju pa se sindrom policističnih jajnika otkrije tek kada se jave problemi sa neplodnošću. Većina žena sa sindromom policističnih jajnika ipak je plodna, ali vrijeme zanošenja može biti produženo i izraženije je sa godinama.
Dijagnoza i liječenje
Obično se djevojke javljaju ginekologu na pregled zbog poremećenog menstrualnog ciklusa ili dermatologu zbog akni. Nakon osnovnog pregleda, a za utvrđivanje da li je u pitanju sindrom policističnih jajnika potrebno je odraditi nivo hormona ili takozvani bazalni hormonski status te ultrazvučni pregled kod ginekologa. Hormonske vrijednosti su te koje pokazuju značajne razlike kod pacijentica.
Nije svaki hormonski disbalans isti i ne može kao takav da se tretira, liječenje je individualno od žene do žene iako se u konačnici sindrom policističnih jajnika ne može u potpunosti izliječiti već “držati pod kontrolom”.
Pravilna ishrana je često ključ u “liječenju”, ali nerijetko se pribjegava i sintetičkim hormonima zbog uspostavljanja ravnoteže u organizmu. U krajnjem slučaju se pribjegava i hirurškom zahvatu otklanjanja folikularne ciste sa samog jajnika, a po procjeni ginekologa na osnovu intenziteta rasta i potencijalnim problemima do kojih može doći.
Sindrom policističnih jajnika prisutan je cijeloga života. Liječenje zavisi od kliničke slike, dijagnostičkih nalaza, reprodukcijskim željama i dobi. Budući da hronične anovulacije imaju za posljedicu niz endokrinih i metaboličkih poremećaja važno je rano otkrivanje, uspostavljanje dijagnoze i odgovarajuće terapije.
Ako ste jedna od četiri žene s početka teksta, jako je bitno da shvatite da sindrom policističnih jajnika nije kratkotrajno već dugoročno stanje i nikako nije bolest, odnosno nešto što je izlječivo.
Potrebno je pridržavati se datih savjeta i eventualnih preporučenih hormonskih terapija, a sve sa ciljem normalizacije hormona što u konačnici dovodi do potpuno normalnog vođenja života i ispunjavanja životnih obaveza.
