Vladana Augstenová iz Praga ima četrdeset šest godina. Da preživi, nekoliko godina je radila kao plesačica u noćnim klubovima i pružala seks za novac. Danas, Vladana pomaže osobama s invaliditetom da istraže svoju seksualnost i zadovolje svoje seksualne i emotivne potrebe.
“Svi ljudi jednako žele nježnost i kontakt s drugim ljudima”, kaže.
Program seksualne asistencije za osobe s invaliditetom u Češkoj Republici započeo je u novembru 2015. godine i za oko godinu i po je takve usluge dobilo više od 250 osoba s fizičkim, intelektualnim ili kombinovanim teškoćama.
Ovaj kontroverzni potez isprva je dočekan s negodovanjem velikog broja građana i građanki Češke jer je seksualnost osoba s invaliditetom u Češkoj Republici veliki tabu.
“U našem društvu pornografija se smatra OK, a pomoć osobama koje trebaju pomoć nije OK”, kaže Vladana za portal Diskriminacija.ba.
Kako pomoći osobama koje vrlo često nemaju nikakva seksualna iskustva i kako osloboditi često potiskivanu seksualnu energiju, Vladana i još četiri seksualne asistentice za osobe s invaliditetom u Češkoj naučile su na obukama koje su vodili predavači iz Švicarske i Njemačke, gdje se sličan model podrške osobama s invaliditetom odavno provodi.
U Češkoj, u kojoj prostitucija nije zabranjena, osobe s invaliditetom često, u potrazi za intimnom vezom i seksualnim zadovoljstvom, posjećuju prostitutke, ali njihove želje ne budu zadovoljene. Prostitucija je fokusirana na seks, a seksualna asistencija na seksualnu energiju, objašnjava Valdana. Usluge seksualne asistencije se nužno ne zasnivaju na seksu, iako su seksualne asistentice najčešće bivše prostitutke.
Vladana, kao i većina drugih asistenica, kroz erotske masaže, dodire, zagrljaje ili često samo kroz razgovor pomaže klijentima da uživaju u svom tijelu, smatrajući da neispoljena seksualna energija može uzrokovati psihičke probleme poput anksioznosti i depresije.
Dvadesetsedmogodišnji Tomáš Pik iz Praga je zbog teške neurološke bolesti prije šest godina postao osuđen na kretanje u invalidskim kolicima, ali bolest ga nije spriječila da razmišlja o seksu. Ipak, vezanost za kolica često je bila prepreka da ostvari intimnu i emotivnu vezu s djevojkama, a često bi ga odbile i prostitutke kad bi im rekao da je nepokretan. “Samopouzdanje mi je bilo sve manje”, kaže on.
Tomáš je, zato, uvjeren da program seksualne asistencije hiljadama muškaraca s invaliditetom širom Češke pomaže da budu sretniji i žive zadovoljnije živote.
To je potvrdila i Međunarodna nagrada za društvenu inovaciju Sozial Marie koja je prošle godine dodijeljena organizaciji “Rozkoš bez rizika” (“Zadovoljstvo bez rizika”). Ova organizacija je inicirala program seksualne asistencije za osobe s invaliditetom u Češkoj Republici, a preuzela ga je organizacija “Freya”.
Psihoterapeutica i voditeljica organizacije “Freya” Lucie Šídová za portal Diskriminacija.ba kaže da je nepovjerenje javnosti prema projektu predstavljalo veliku prepreku za razvoj programa.
“Ljudi su se bojali da seksualne asistentice neće biti dobro naučene šta da rade i da će moguće povrijediti klijente. Ali ipak, mislim da je društvo generalno dobro prihvatilo ovu temu.”
Češka Republika trenutno ima tri asistentice koje rade u Pragu, dok se po jedna nalazi u Brnu i Trutnovu.
“Zahtjevi za seksualnu asistenciju su sve veći i sve više i više organizacija je zainteresovano za te usluge za njihove klijente”, dodaje Lucie.
Jedna sesija seksualne asistencije može koštati do 1200 čeških kruna (oko 89 konvertibilnih maraka). Tokom prvog susreta, seksualna asistentica i klijent porazgovaraju o očekivanjima i željama, a zatim se susreću onoliko često koliko to klijenti žele i mogu priuštiti. U nekim zapadnoevropskim zemljama poput Danske i Holandije programe seksualne asistencije subvencioniraju državne institucije, a u Češkoj punu cijenu sesije plaćaju sami klijenti.
“To je samo za elitu”, smatra Daniela Komanická, magistrica rodnih studija i osoba s teškoćama u kretanju. “Za ličnog asistenta po satu moraš platiti 100 kruna (oko 8 konvertibilnih maraka) od čega ti ovisi život, a za seksualnog asistenta po satu daješ 1200 kruna. A bez toga možeš preživjeti”, kaže ona.
Iako seksualne asistentice pružaju usluge svima bez obzira na spol, Daniela smatra da je program, kroz koji su obučene samo ženske asistentice, prvenstveno usmjeren na zadovoljavanje potreba heteroseksualnih muškaraca.
Ali Vladana, s druge strane, kaže da joj se za usluge, iako rjeđe, javljaju i žene.
“Seksualna asistencija je za one koji su za nju zainteresovani. Ona nije rješenje, ali je način za podizanje samopouzdanja i lišavanje osjećaja stida zbog svog tijela, seksualnih fatazija, nježnosti i intimnosti”, dodaje Lucie.
Iz njene organizacije “Freya” najavljuju i skore treninge za obuku muških seksualnih asistenata.
