Ipak, to je zemlja o kojoj bi trebalo malo više da znamo jer njena istorija, njena kultura, njen narod zaslužuju to.
Kada i spomenemo genocid Turske nad Jermenima ne znamo ni o kojoj brojci ljudi stradalih u I Svjetskom ratu je riječ,, zar ne? Jermenska populacija u Otomanskom carstvu sa nekadašnjih 2 miliona došla nje a broj manji od 500.000 ljudi.
Tadašnji američki ambasador u Carigradu, Henri Morgentno je napisao „Siguran sam da u sveukupnoj istoriji ljudskog roda do sada nije bilo tako užasnih dešavanja“ a ja sam siguran da ih nije bilo ni do dana današnjeg.
Opšti podaci o Jermeniji govore da danas ima oko 3 miliona stanovnika, a da njena velika dijaspora širom svijeta čini oko 10 miliona ljudi. To je čini broj zemljom sa najbrojnijom dijasporu u odnosu na domaće stanovništvo na svijetu.
Još po nečemu je Jermenija prva zemlja u svijetu. Tamo je prvi put hrišćanstvo postalo zvanična religija i to u četvrtom vijeku. Danas je jermenska crkva potpuno odvojena od ostalih hrišćanskih crkava u svijetu.
Još jedno malo poznata stvar je – Jerusalem.
Zašto sada Jerusalem ako pričamo o Jermeniji? I meni je taj upitnik bio nad glavom. Kada pomenemo Jerusalem onda nam je to asocijacija na ukrštanje tri religije, hrišćanstvo, judaizam i islam.
Sveta mjesta za ove religije nalaze se na istom mjestu u Starom gradu. Ali tu se nalazi i Jeremenska četvrt. Najmanji dio od četiri dijela Starog grada. Sam taj dio pokazuje razliku u odnosu na hrišćansku četvrt iako su Jermeni hrišćani.
U Jerualemu živi oko 5.000 Jermena a oko 500 su stanovnici Starog grada. Podatak koji je za mene fascinantan i govori koliko su Jermeni narod za poštovanje je da Jermeni u Jerusalemu znaju 5 jezika. Naravno jermenski, hebrejski koji znaju bolje od svakog Jevreja, arapski koji znaju bolje od svakog Palestinca, engleski i jedan po njihovom izboru.
Svi smo čuli za Nojevu barku i potopu koji je nastao od kiše koja je neprestano padala 40 dana i noći. Nojeva barka je spasila, prema hrišćanskom vjerovanju, ljudski i životinjski rod.
Gdje se zaustavila Nojeva barka?
Zaustavila se na planini Ararat.
Gdje se nalazi planina Ararat?
Nalazi se u Turskoj.
Kakve onda veze ima sa Jermenijom?
Smatra se nacionalnim simbolom Jermenije.
Vrh Ararata prekriven je snijegom na visini 5.165 metara i nemoguće ga je ne vidjeti ako ste u glavnom gradu Jermenije – Jerevanu.
Jedna anegdota vezana je za ovu planinu. Turci su upitali Staljina: „Zašto se na grbu Jermenije nalazi Ararat, ako nije u Jermeniji?“ na šta je Staljin odgovorio: „Pa šta? I Turska ima Mjesec na svojoj zastavi iako se Mjesec ne nalazi u Turskoj“.
Jermeni su narod koji danas ima najviše šahovskih velemajstora po glavi stanovnika.
Zašto?
Sigurno jedan od razloga za to je da sva djeca od šest do osam godina obavezno pohađaju časove šaha. To je tako od 2011. godine.
Još jedna stvar koja je na ponos Jermenije je jermenska rakija. Neki podaci o njoj govore da je postojala još od Nojevih vremena. Savremena istorija jermenske rakije počinje krajem XIX vijeka kada je sagrađena prva fabrika rakije u Carskoj Rusiji pod vlasništvom trgovca Nikolaja Tairova.
Siguran sam da ovaj dio teksta je interesantniji muškom dijelu čitalaca. A možda i griješim.
Na početku fabrika nije dobro funkcionisala i vlasnik ju je prodao izvjesnom Šustovu koji pravi kompaniju „Šustov i sinovi“. Kasnije su počeli da proizvode vrhunski konjak.
Još jedna anegdota, ovaj put vezano za alkohol.
Znamo da je Vinston Čerčil bio ljubitelj viskija, ali postoji i priča da je bio ljubitelj konjaka i to jermenskog kojeg mu je prvo poklonio Staljin. Postoji i priča da ga je Staljin snadbijevao sve do njegove smrti.
Interesantno da je 2013. ruski predsjednik Vladimir Putin poklonio flašu jermenskog konjaka britanskom premijeru Dejvidu Kameronu. Konjak nosi naziv Ararat.
Za kraj malo podataka o jermenskoj kulturi.
Kultura Jermenije obuhvata mnoštvo elemenata počevši od plesa, muzike, arhitekture, geografije itd. Jermenski folklor se smatra najstarijim u svijetu. Uz dobro piće ide i dobra hrana a Jermenska kuhinja je drevna kao i njena istorija.
Činjenica da je tako govori da je njihov hljeb LAVAŠ uvršten u UNESCO-vu listu nematerijalne kulturne baštine čovječanstva.
Još je mnogo jela koja čine Jermensku kuhinju posebnom, a nastala je kombinacijom istočne i mediteranske kuhinje sa raznim začinima, povrćem, ribom i voćem što čini njihova jedinstvena jela.
Kajsija je nacionalna voćka, a jedna od boja na Jermenskoj zastavi ima boju kajsije. Sam naziv ova biljka dobila je ime po Jermeniji-Prunus armeniaca što znači „jermenska šljiva“
Mnogo je stvari koje bi se još moglo napisati o Jermeniji.
Čovjek najbolje može spoznati bogatstvo svega napisanog kada otputuje u ovu zemlju, što ću, nadam se, učiniti i ja.
